Spor dünyasında giderek daha fazla yer edinen yapay zeka, hakemlerin de gündeminde. Futbol başta olmak üzere birçok branşta hakem kararlarını destekleyen teknolojiler, hakemler için hem bir yardımcı hem de bir endişe kaynağı haline geldi.
Yapay Zekanın Spora Katkısı Büyük
Özellikle tempolu ve kritik maçlarda hakemlerin verdiği kararlar büyük tartışmalara yol açabiliyor. Yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden video yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar birçok alanda hakem kararlarını destekleyen bir unsur haline geldi. Bunun yanı sıra, teniste kullanılan Hawk-Eye teknolojisi çizgi hakemlerinin yerini büyük ölçüde alırken, basketbolda da yapay zeka destekli kameralar topun saha dışına çıkıp çıkmadığını belirlemek ve oyuncu hareketlerini analiz etmek için kullanılıyor.
Örneğin, 2009 yılında Thierry Henry’nin elle oynadığı pozisyonun hakemler tarafından fark edilememesi ve Fransa’nın İrlanda’yı eleyerek 2010 Dünya Kupası’na katılmasının ardından, video destekli karar mekanizmalarına olan ihtiyaç daha fazla konuşulmaya başlandı. 2022 FIFA Dünya Kupası’nda ise yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye girerek ofsayt kararlarının daha hızlı ve doğru verilmesine yardımcı oldu.
Henüz Hakem Seviyesinde Değil
Sporda yapay zeka teknolojileri üzerine çalışan uzmanlar, yapay zekanın şu an için insan hakemlerin yerine geçemeyeceğini belirtiyor. Özellikle oyuncuların yüz ifadelerini ve el hareketlerini analiz etme konusunda yeterince gelişmiş olmayan algoritmalar, duygusal faktörleri değerlendirme noktasında eksik kalıyor.
Bir futbol maçında kırmızı veya sarı kart gerektiren bir pozisyonun değerlendirilmesi, oyuncunun niyetinin anlaşılması genellikle insan hakemlerin kararına bağlı. Yapay zeka, nesnel kararlar vermede başarılı olsa da, oyuncuların duygularını anlamak konusunda hâlâ gelişime ihtiyaç duyuyor.
Taraftarların da yapay zeka destekli sistemlere alışmakta zorlandığını belirten uzmanlar, VAR gibi teknolojilere karşı güvenin zamanla oluştuğunu ifade ediyor. Mevcut durumda taraftarların tamamen robot hakemlere sıcak bakmadığı görülse de, gelecekte bazı kararların insan hakemler yerine yapay zeka tarafından verileceğine alışmak zorunda kalabilecekleri belirtiliyor.
Video Yardımcı Hakem (VAR) sisteminin gelişmesiyle birlikte, yapay zekanın spor dünyasında daha hassas ve tartışmasız kararlar vermesi bekleniyor. Ancak şu an için, insan hakemlerin yerini tamamen alacak seviyeye ulaşmış değil.